Dopamin, beyinde birçok noktaya hitap eden bir kimyasal ve basitçe söylemek gerekirse iyi hissetme hormonudur. Sonunda mutlu olduğunuz bir yemek yediğinizde ya da arkadaşlarınızla vakit geçirdiğinizde çok mutlu hissediyorsanız bilin ki orada dopamin hormonu salgılanmıştır. Bundan dolayı bir diğer adı da arzu hormonudur. İnsanların hafıza, dikkat ve hatta vücut hareketlerini düzenlemekte de rol oynamaktadır. Dopamin büyük miktarlarda salındığında, belirli bir davranışı tekrarlamanız için sizi motive eden bir zevk ve ödül duygusu yaratır. Bu durum, aklımıza alışkanlıkları ve bağımlılıkları getiriyor. Kişinin belirli bir davranışı sürdürmesi veya belirli bir alışkanlığı devam ettirmesiyle (yani beynin ödül mekanizmasıyla) çok yakından ilişkili olduğu, bu nedenlerle alkol-madde bağımlılığı, kumar oynama alışkanlığı ve internet-bilgisayar bağımlılığı gibi tabloların oluşma mekanizmasında da etkilidir. Kişi bu durumda kendine iyi gelen aktiviteleri tekrar tekrar yapma konusunda motivasyon bulmuş olur. Peki dopamin düzeyleri insanı nasıl etkiliyor ona bakalım.
Dopamin, uyaranlara karşı duygusal tepkimizi düzenlemeye yardımcı olan önemli bir hormon olduğundan, çok fazlası ya da çok azı ruh sağlığımızı olumsuz etkileyebilmektedir. Çok fazla dopamin şizofreni gibi ciddi zihinsel sağlık sorunlarına yol açabilir. Dopamin düzeylerinin düşük olması, motivasyonu azalmış ve çoğu insanı heyecanlandıracak şeylere olan hevesinin azaldığının göstergesidir. Aynı zamanda depresyon belirtilerine de yol açabilmektedir. Dopamin büyük oranda salındığında ise fazla olarak zevk ve ödül duygusu yaratacağı için kişinin kontrol edemeyeceği bağımlıkları da beraberinde getirebilmektedir. Dopamin seviyeleri tipik olarak sinir sistemi içinde iyi düzenlenir, ancak doğal olarak seviyeleri arttırmak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır.
* Dopamin çeşitli aminoasitlerden oluştuğu için protein tüketimi insan vücudundaki dopaminin artmasına sebep olacaktır.
* Vitamin ve mineraller, probiyotikler ve orta miktarda doymuş yağ içeren dengeli bir beslenme vücudunuzun ihtiyaç duyduğu dopamini üretmesine yardımcı olabilir.
* Yaşam tarzı seçimleri de önemlidir. Yeterli uyumak, egzersiz yapmak, müzik dinlemek, meditasyon yapmak ve güneşte zaman geçirmeniz dopamin seviyelerini arttıracak aktiviteler arasındadır.
