Anadolu’yu tarihi olarak keşfeden batılı coğrafyacılar Ketis’in sınırları konusunda üç yaklaşım sunarlar. Bunlardan ikisi farklı sınırlar belirlerken, üçüncü yaklaşım, ilk iki yaklaşımı kısmen harmanlayarak kısmen de yeni bulgular ekleyerek tezini oluşturur. Yanı sıra Ketis’in sınırlarını eldeki bilgilerle tam olarak belirlemenin mümkün olmadığını, ama yaklaşık olarak belirlenebileceğini de ifade ediyorlar. Öte yandan Ketis’in belirlenmesi konusunda esas belirleyici kabul edilenlerden Kalykadnos / Göksu Nehri üzerinde de nehrin kollarından hangisine, ikisine birden mi, bir kısmına mı Kalykadnos denebileceği konusunda bir anlaşmazlık ifade ediliyor. Üzerinde kesin anlaşmada kalınan konular ise Coropissos’un KETİS METROPOLİSİ olması yani Ketis’in büyükşehri olması ve Kalykadnos’un Ketis’in içlerinden çıkıp geldiği, Laranda’dan Seleukeia’ya giden büyük bir yolun Ketis’deki Coropissos’dan geçtiği, Ketis kentleri Coropissos, Olba, Philadelphia’ya ait paraların, Coropisos’da basıldığı konularıdır.
Bir başka çalışmada da Claudiopolis’den (Mut) Laranda (Karaman) arası mesafenin elli bir mil olduğuna rastladım.
Ketis’e ait geniş bilgiler veren bir başka kaynak da Üçüncü Haçlı Ordusu günlükleridir. Günlük yazarı Tagenon’un kayıtlarının, Laranda ile Claudiopolis arasını anlatan kısmı maalesef ortalıkta yok. Her nasıl ve nedense benim bildiğim hiç kimse bu bölüme ulaşmış değil. Tagenon’un yazmalarının bu kısmı elimizde olsaydı Ketis’e ilişkin doğrulayıcı, tamamlayıcı en güncel bilgilere sahip olmanın yanı sıra bugün Dünya tarihi coğrafyacılarının, literatüre kayıp kent olarak düşürdükleri Punura ve Sibila’nın yerlerinin belirlenmesinde elimizde güçlü kaynak bilgilerde olacaktı.
Andığımız araştırmacılar Ketis’in Anemourion’dan başlayarak, Kalykadnos’un ağzının ilerisine kadar ilerlediğini, diğer yandan Kalykadnos’un doğduğu yerlerden itibaren nehrin iki kolu ve çevresini kapsadığı gibi bir sınır hattında tartışırlar. Kalykadnos / Göksu Nehri için günümüze kadar bu tartışma süre gelmiştir. Benim de taraf olduğum şekilde bugün de sürmektedir. Bu satırların yazarı olarak bu tartışmanın çözümünün, Ketis’in sınırları konusundaki tartışmanın da çözümü olacağını düşünüyorum.
“Coğrafya kaderdir” sözüne, kaderimi kendimin yazabileceğine inandığım için bire bir katılmam, ama insan yaşamı/yerleşimi için tarih boyunca ve bugün ne kadar önemli olduğunu bilirim. Bütün Dünyada olduğu gibi Göksu Nehri de kendi yaşam alanında çok önemli bir görev üstlenir yaşam için. Göksu Nehrini oluşturan iki kol üzerinde yaşayan yerli halk değişik isimlendirmeler yapar kollar için. Ermenek kolu için Göksu Çayı da der, Ermenek Çayı da der. Hadim kolu için Hadim Göksu’yu, Hadim Çayı, Hoçantı Çayı gibi adlandırmalar kullanır. Bu iki kol Mut’un Suçatı Köyü’nde birleşir. Suçatı Köyü bu birleşme yerinden / çatak’dan alır adını. Mutlaka görülmesi gereken muhteşem bir yerdir birleşme yeri. İki su bir süre karışmayıp ayrı ayrı akarlar. Karışmazlık hali gözün görebildiği yere kadar net bir şekilde devam eder. Kuzeyden gelen çay daha koyu mavi, güneybatıdan gelen çay daha açık mavidir.
Devam edecek…