FLAŞ HABER:
Ana Sayfa Gündem, Haber 7 Mart 2023 145 Görüntüleme

KOĞUŞ KALK DEPREM VAR

“Koğuş kalk deprem vaaaaar.”
Bir kasım gecesinde Bingöl de askerlik yaparken depremle tanış oldum. Koğuş nöbetçisi bağırıyordu. İlk ses ile birlikte koğuş boşalmıştı. Ben de yarı şaşkın bakıyordum. Ranzalar birbirine çarpıyordu. Koğuş nöbetçisi yanıma geldi. Beni sarsmaya başladı.
“Ne duruyon len, deprem oluyor.” Beni hızla koridora çıkardı. İçerde kimse kalmamıştı. Son olarakta ben aşağı indim. Askerler bina bahçesine toplanma alanında şaşkın şaşkın bana bakıyordu. Ben don gömlek çıkmıştım.
Bir süre sonra içeri girdiler. Tatbikî ben en önde girdim. Mesai başlayınca Tabur Komutanına kızıyordum.
“Gece deprem oldu. Bizim başımıza gelmedin.”
“Ne geleyim, kışla 9 şiddetinde depreme dayanıklı. Bingöl depreminde şu gördüğün Kıbrıs Mahallesi yok olmuştu. Bu kışla depreme en dayanıklı alan, binalar da ona göre yapıldı.”
Daha sonraları deprem olunca koğuştan çıkıyorduk. Ben doğruca yazıhaneye gidiyor, orada sıcak yerde oturuyordum.
Bir akşam yine sallanmaya başladık. Haber geldi, Muş Varto, Tatvan’da deprem olmuş. İki saat sonra askerler araçlara bindi yardıma koştu. Ben de bir kamyon ekmek ile deprem yerine ulaştım. Ekmekleri teslim edip geri döndük. Üç katlı postane binası tek katlı olmuştu. Depremin sonuçlarını orada gördüm. Yerle bir olan bir kent.
Bir yaz günü davar evi yanında yatıyorduk. Keçiler gürültü ile ayağa kalktı. Biz ona uyandık. Sonra yer sallanmaya başladı. Anladım ki keçiler depremi önceden hissediyor. O zaman kafamda bir soru oluştu.
“Acaba keçiler ile birlikte mi yaşasak.”
1993 Erzincan, 1999 Kocaeli, Adapazarı depremini de o günleri yaşadık. Geçen yıl Malatya depremi ve 6 Şubat depremi… 11 ilde yaşanan deprem. O gece uyanıktım. Baş dönmesi, vertigom artmıştı. Salonda koltukta yakalandım. Bina titriyordu. Lamba sallanıyordu. Oğlum içeri girdi.
“Deprem oluyor korkma baba. ”
Oturduğum bina taşlık kayalık bir alanda kurulmuştu. En az sarsıntı ve güvenli binada oturma rahatlığı ile panikleyip dışarı fırlamadık. Bekledik, biraz sonra baş dönmem hızlanınca hastaneye acile gittik. Depremin şiddetini ve sahasını öğrendik. Maraş, Gaziantep, Hatay yerle bir olmuştu.
Bir aydır depremi tüm ülke birlikte yaşadık. 50 binlere varan ölüm, yüzbinlere varan yaralanma. Kurtarma haberleri. Sonra ümidin sona ermesi. Şimdi enkaz kaldırma. İşte burada sosyal devlet olma gereğini gördük. Dayanışma ruhu ile deprem bölgesine koşan yerel yönetimler. Halkın dayanışma ruhu coşuyordu.
Şimdi geriye dönüp baktığımızda:
1. Yer bilime bakılmadan verilen ruhsatlar, yapıların denetlenmemesi sonucunda yerle bir olan binalar. Yerle bir olan koca kentler.
2. Afet sonrası devletin karnesi. Hala çadır bekleyenler. Milyonlar kentleri terk etmiş. Başka illerde yaşam mücadelesi veriyor.
Deprem bitti. Yaralar sarılacak. Ama yeniden kentler kurulacak. Dersler alınacak mı? İşte bu çok önemli. Yer bilim haritaları değişti, yeni fay hatları ortaya çıktı. Adana, Mersin, Kıbrıs’a uzanan fay hatları. Özellikle Akdeniz sahilinde kumsala yapılan çok katlı binalar. En kısa zamanda kontrol edilmeli. Mersin’de bazı siteler boşaltılmaya başladı.
Yer bilim haritalarına göre yeniden mastır planlar yapılmalı. İmar planları yeniden hazırlanmalı. Özellikle kumsal, ırmak yataklarında tarım arazileri yerine, dağlara doğru, sağlam zeminli yerlere doğru imar planları kaydırılmalı. Yoksa yaşanılan afetler bir daha yaşanacak. Kiracı da, onlarca evi olan ev sahipleri de aynı sokakta kalacak. 3 ay önce alınan binalar yerle bir olmuş. Bunun bir bedeli olmalı. Ruhsatı veren, kontrol eden yapı denetim şirketlerinin hesap vermesi gerekmekte.
Kentlerin planlanmaması yapılırken, yer bilimciler, mühendis odaları, sivil toplum örgütlerinin görüşlerinin alınması. Yerel yönetimlerin yapılanmasında buna dikkat edilmesi gerekmektedir.
11 ilde olan deprem ve bütün ülkeye yayılan sonuçlarına baktığımda büyük dersler çıktı. Bunlara çalışmak lazım. 2024 yılında yerel seçimlerde plan yapanlar bu duruma göre ufuklarını açmaları gerekmektedir.
Önümüzdeki dönemde olası İstanbul, olası Adana depremlerine hazır olmamız gerekmektedir. Ecemiş fay hattını iyi tahlil etmek lazım. Gerekiyorsa Akkuyu Nükleer Santral yapımına son verilmelidir. Ya da 9 şiddetinde depreme dayanıklı olmalı. Tatbikî Akdeniz’de beklenen tusinami olayını da dikkate almak gerekir. İşte bu yüzden her sallanmada aklımız çıkıyor.

İlginizi çekebilir

TEBRİKLER ŞAMPİYON MİY

TEBRİKLER ŞAMPİYON MİY

Tema Tasarım | Osgaka.com