Kimimiz bu terimi hiç duymadı, bazılarımız ise çok aşina. Hangi tarafta olursak olalım hepimiz hayatımızda en az bir kere nöropazarlamaya maruz kaldık. Örneğin ihtiyacımız olmayan bir kıyafeti alma isteğimiz ya da yeni aldığımız bilgisayarı en son çıkanla değiştirmek isteyişimiz neden nöropazarlamaya maruz kalabileceğimizin en açık örneklerinden. Bunun temelinde tabi ki insanın yalnızca rasyonel bir varlık olmayışı var. Yani karar alma mekanizmamız yalnızca aklımızın verdiği kararlarla değil aynı zamanda da duygularımızın yönlendirmesiyle nihai sonuca ulaşıyor. Duygularımızı da işin içine katınca irrasyonel kararlar alma ihtimalimiz oldukça artıyor. İşte Nöropazarlama tam da bu alanda ortaya çıkıyor ve tüketicilerin sadece akıllarını kullanarak rasyonel kararlar almasını engelliyor. Tüketicilerin duygularına hitap ederek onlara hiç ihtiyacı olmayacak bir şeyi sanki ihtiyacı varmış (ya da bir gün ihtiyacı olacakmış) gibi düşünmelerine sebep oluyor. Hatta yapılan araştırmalara göre tüketicilerin aldıkları kararların oldukça önemli bir bölümünün (%80-95) bilinçsiz bir şekilde alındığını ortaya koyuyor.
Peki tercihlerimiz nasıl değiştirilip etkileniyor ya da hiç var olmayan ihtiyaçlar nasıl ortaya çıkarılabiliyor. Bunu cevabı yine kendi beynimizde saklı. Son yıllarda ülkemizde de oldukça önemli gelişmeler kaydeden Nöropazarlama taktikleri, yine bizim beynimizden besleniyor. İnsan beyni Nöropazarlama için sonsuz bir veri kaynağı sunuyor. Türkiye’nin oldukça önemli üniversitelerinde Nöropazarlama ile ilgili laboratuvarlar kurulmuş durumda. Bu laboratuvarlarda insan beyni ile alakalı yüzlerce deney yapılarak insan beyninin ne gibi şeylere tepki verdiği ölçülüyor ve reklam çalışmaları bu doğrultuda yürütülüyor. Çalışmalar insan beyninin tepkilerini ısı haritasıyla tespit edip ölçtüğü için elde edilen veriler ile hazırlanan pazarlama stratejilerinin de başarısız olma ihtimali son derece azalıyor. Yapılan deneylerin sonucunda tüketicilerin tepki verdiği renkler, sözcükler, sloganlar ve semboller bir tek tek tespit ediliyor. Yapılan pazarlama stratejileri yalnızca ürün odağında da kalmıyor. Örneğin beğendiğiniz bir kazağı aldınız ve deneme kabinine gittiniz. Tam üzerinize giyip aynaya baktığınız noktada, sizi alışveriş yapmaya itecek bir slogan oraya yapıştırılmış olacak. Çünkü deneyler yapılmış ve tüketicilerin denediği ürünü giydikten sonra aynanın hangi noktasına bakacağı tespit edilmiş. Tabi ki oraya yapıştırılan slogan da sizin rasyonel karar verememeniz için üzerinde çalışılmış durumda. Yalnızca temel tüketim alanında değil hayatın her noktasında Nöropazarlamaya maruz kalıyoruz. Bu durumdan nasıl korunuruz emin değilim ama limiti dolmuş kredi kartlarımızı “valla nöropazarlamaya maruz kalıyorum ondan böyle oluyor” diye açıklayabiliriz 🙂

Köylüoğlu, S. (2019). Nöropazarlama Uygulama Örnekleri, Uluslararası İşletme ve Ekonomi Çalışmaları Dergisi, 1 (2), 60-64.
Arslan, F. (2018). Tüketici Araştırmalarında Yeni Bir Alan Olarak Nöropazarlama, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9).