Olağanın dışında gerçekleşen bir olay yaşayan bireyler genel olarak şaşkınlık, fazla derecede korku ve de öfke hissedebilirler. Bu olaylar doğal olarak gerçekleşen veya insanların yol açtığı yıkımlar olabildiği gibi saldırıya uğramalar, ağır geçirilen kazalar, tecavüz ve de başka insanların cani bir şekilde öldürülmesine tanık olmayı da içerebilmektedir. Bu tip yaşantılar sonrasında bireylerde genel olarak akut örselenme gerçekleşir ve zaman içerisinde yatışırlar. Kimi insanlarda da tam tersi olarak yatışma gerçekleşmez ve kötüleşme giderek artarak devam edebilmektedir. Örselenme sonrası gerginlik bozukluğu da yukarıda bahsedilen olaylar sonrasında uzamış olan belirtiler kümesidirler.
Bu rahatsızlık dünyada hekimler tarafından önemli bir yeri oluşturmaktadır. Doğa ve tam anlamıyla gelişmeyen toplum yapısından ötürü de ülkemizdeki insanlar bu örseleyici yaşantılarla neredeyse her gün karşılaşabilmektedirler. Seller, depremler, trafik kazaları, toprak kaymaları, terör, iş kazaları, töre cinayetleri, cinsel saldırı gibi problemler ruhsal, bedensel acılara, ekonomik yitimlere ve sakatlıklara neden olabilmektedirler.
BELİRTİLER VE BULGULAR
1) Genel Görünüş ve Davranış: Hastanın genel görünüşünde aşırı telaş ve korku vardır. Normalde tepki vermeyecek uyaranlara karşı aşırı tepkiler ya da en küçük uyaranlara karşı bile irkilme tepkisi vermektedir. Yerinde duramamakla birlikte huzursuzluk ve ellerde titremeler görülebilmektedir.
2) Konuşma ve İlişki Kurma: Gözle görülen bir bozukluk yok gibi görünse de aşırı telaş ve duyarlılık sebebi ile hastalar uyarıcı olan durumlardan kaçınmak isteyebilmektedir. Bazı hastalar ise ilişkilerinde duygu azalması ve ilgisizlik gözlenebilmektedir. Kişiler olayları anlatmak istemeyebilir veya sessiz kalabilirler.
3) Duygulanım: Bunaltı egemen olmakla birlikte örseleyici olan olay anımsanınca veya sıklıkla yaşandıkça hastanın da sıkıntısı artar. Fazla huzursuz ve tedirgin olurlar. Bunaltı kendini uzun süreli gösterirse çökkünlük de gelişebilmektedir. Bu kişilerde genel olarak insan ilişkilerine dair ilgi azalması ve duygusal olarak uyuşukluk gözlenir. Çevreye karşı tepkisizlik, ilgisizlik, haz alamama, öfke patlamaları ve çabuk sinirlenme gözlenebilmektedir (Köroğlu, 2016).
4) Bilişsel Yetiler: Örseleyici olayla ilgili olarak bazı anılar bellekte güçlenmiştir. Bununla birlikte olayların önemli bazı noktalarını hatırlayamazlar. Başka olaylara karşı dikkat, ilgi azalmıştır. Hastalar unutkanlıkla ilgili yakınabilmektedir. Algılama ileri derecede artmıştır. Hafif uyaranlara karşılık şiddetli algılar sergilenir. Yönelimde bozukluk gözlenmez. Ancak çok ağır durumlarda da zihin karışıklığı, şaşkınlık, bellek ve yönelim bozuklukları gözlenebilir.
5) Düşünce İçeriği ve Süreci: Düşünce sürecinde genel olarak bir bozukluk gözlenmemektedir. Yaşanan örseleyici olayların anımsanması ve yaşanması hastaları fazlasıyla tedirgin etmektedir. Bireyler olayı unutmak ve düşünmemek isterler. Bunun için çaba gösterirler ancak örseleyici olaylar bütün bir şekilde düşünce yaşanmaktadır. Örseleyici olayları anımsatan veya simgeleyen uyaranla belirtiler kendini daha şiddetli bir şekilde gösterir.
6) Bedensel ve Fizyolojik Belirtiler: Bütün bedensel ve fizyolojik belirtiler gözlenmektedir. Örseleyici olay kendini sıklıkla yinelendiği zaman uykuda bozulmalar kendini gösterir.
