Girişin, batı yönden olduğunu yazmıştım. Tabur Yeri’nden eğimle gelen arazi güney yönde, Pise Yalağı civarında derinleşir. Bu derinleşmenin nedeni, Tabur Yeri’ne ve o civara düşen kış sularının erozyonudur. Tülü Tepe girişine daha gelmeden derinleşme iyice artar. Bu derinliğin tamda orta noktalarında, Kavaközü’nün Başpınar mevkisinden başlayıp, köyü ikiye bölerek ilerleyen, Kavaközü Şelalesi’ni oluşturan Tülü Tepe’yi, eteklerindeki çayırlık alanlardan bir bölü üç oranında mesafeden çevreleyip, İnin Arkası, Kındıralı Bük, Aşağı Kömürcü’den geçip, Yukarı Kömürcü’ye uzanan, yerelde kaş dediğimiz bir kaya zinciri vardır. Bu kaya zinciri, Tülü Tepe’nin bir çeşit koruma setidir. Bu kayalar, toprak olmadığı sürece, tepe kaybolmayacak demektir.
Bu kaya zincirinin Tülü Tepe girişi ile arasındaki mesafe, yaklaşık yüz metre kadardır. Kayalıktan oluşan girişin kuzey ve güney yanlarda olmak üzere, toprak zemine, kaya yüksekliği on metre kadardır. Bu kayalara, her iki yönde kaya odalar yapılmış. Bunlardan, kuzeyde bir adet, güneyde bir adet olmak üzere, depo fonksiyonlu görünen, iki adet vardır.
Köyden tarafta güneyde, konut amaçlı olduğu açık olan, girişi, sıfır elli çarpı sıfır yetmiş yükseklik kapısı olan, içinde üç adet divan şeklinde oyulmuş, kemerli, sıfır elli metre derinlik ve zemin yüksekliği olan, bir adet kaya yapı vardır. Zemin, yaklaşık bir buçuk çarpı bir buçuk gibi olup, yükseklik bir buçuk metre kadardır. Giriş kapısı dışında, dışarı açılan bir çalışma yoktur.
Bu tarafta sürekli akan bir su kaynağı da mevcuttur. Kışın yoğun yaşandığı zamanlarda, su çoğalmakta, aksi durumlarda azalmakta olan.
Doğumdan sonra, bin dokuz yüz yetmiş beş civarı yıllarda, buraya elma bahçesi yapıldı. Buradaki su ile kısmen sulandı. Daha öncesinde, buğday ekilirmiş. Buradan hareketle, bu alanda, tepede yerleşik, Sibila kenti için tarım yapıldığı sonucuna varabiliriz.
Girişteki kayalık zemin, iki yönde de Tülü Tepe’yi sararak ilerler. Güney yönde, yaklaşık on metre civarı yükseklik fark oluşturmadan, hafiften iç bükey kıvrılarak yüz metre kadar ilerler. Bu noktadan sonra toprakla karışır. Yine batı yönde de dış bükey olarak yüz metre kadar ilerler. Tepeyi bir sur gibi sarar.
Buradan aşağıda, yaklaşık yüz metre civarı uzaklıkta, Kavaközü’nün içinden gelen kaya zinciri geçer. Buradan aşağı, tepe daha dik olarak ilerler ki, düz bir iniş olası değildir. Mesafede yaklaşık iki yüz metre kadardır. İki yüz metreden sonrası çok geniş, çayırlık, otlak, sulak alanlar olup, hayvan beslemeye, sulu tahıl tarımı yapmaya çok uygundur.
Kuzey yönde, benzer ölçüdeki kaya da, yine yüz metre kadar gittikten sonra toprakla karışır. Bu tarafta, kuzey batı yönde bir miktar ilerleyerek sur işlevi görür.
Tanımladığım kaya kütlesi güney batı ve kuzey doğu yönlerden, yaklaşık dairesel biçimde ilerleyerek, yaklaşık eşitlikte güney doğuda birleşirler. Yüzeyde pek görünmeseler de zeminde varlar.
Özetle, tepeye batı yönden, Tabur Yeri yönünden gelecekler dışında, hiç kimse elini kolunu sallayarak giremez. Buradan gelenleri de, giriş kayalığın tepe yanındaki giriş duvarı karşılar. Bir çeşit bekleme, denetleme alanı oluşturabilmek için.
Buradaki giriş duvarının geri çekilmesinin diğer bir nedeni de, saldırı halinde, saldırı sahasını daraltırken, savunma alanını genişletmektir.
Giriş kayalığının, Tabur Yeri tarafında kalan kayalık kesim, oldukça geniş bir yerdir. Doğumdan sonra, benim bildiğim, bin dokuz yüz yetmişli yıllarda, burası harmanlık olarak kullanılırdı. Zemin kaya olduğu için, gıda taneleri kaybolmasın diye.
Yalnız bu kısımdaki en belirgin özellik, kaya kütlesinin her iki yönde de yer yer kırılarak dikleştirilmiş olması. Yani, istenmeyen şekilde buralardan tepeye çıkılması engellenmek istenmiş. Öyle ki, özellikle güney yönde, savunma amaçlı olduğunu düşündüğüm, kale burcu fikri uyandıran bir teras bölümde oluşturulmuş.
Tülü Tepe’nin tanımından anlaşıldığı gibi alan bir yağmur damlası görünümündedir.
Yağmur damlası, su damlası, su kaynağı kelimelerinin Persçe’si Sibil’dir.
Öte yandan, geriye doğru yer veya insan isimlendirmesinde doğaya özdeşleşme vardır. Çoğu zaman günümüzde de bunu yaparız. Örneğin, çok yüksek yapılara kule deriz. Cesur insanlara, yürekli, aslan gibi deriz. Oldukça esnek, hareketli olanlara, yılan gibi deriz.
Tülü Tepe’miz yağmur damlası görselinde olduğu için, “Sibila” ismi ile adlandırılmıştır.
Tülü Tepe’nin genel fiziki durumuna baktık. Bitki örtüsüne bakalım birazda.
Tepede, büyük oranda Karamık, Erik, Elma, Ardıç gibi ağaçlar var. Ancak, bir ağaç daha var ki, o da vatanı buralar olmasa da, burada hala yaşama tutunmayı başarmış olan “Ihlamur” ağacıdır.
Bu ağacın varlığını, Kavaközü Köyü halkından Turan Ateş, yıllar önce öğrenmiş, bana söylemiştir. Sibila adına kendisine teşekkür ediyorum. Pers, Sibila konuları söz konusu olduğunda, çoğu zaman dediğim gibi “Persi selamlar.”
Ihlamur Ağacı.
Anadolu’nun Karadeniz, Marmara, Ege Bölgesi civarı ağacı olan Ihlamur Ağacı, Tülü Tepe’de, bin beş yüz rakımda, karasal iklimin hakim olduğu yerde, nasıl var ve neden yaşamakta?
Vitaminler, magnezyum, kalsiyum gibi değerleri ile bin yıla yakın yaşaması ile yatıştırıcı, kokulu, soğuk algınlığına karşı etkili, koyu gölgeli bu ağacın diğer adı “İktidar Ağacı”dır.
Tülü Tepe’mizin merkez noktasındadır. Güneşin hâkim olduğu, bulunduğu yerde gölgesine ihtiyaç vardır. Hakkında, bulunduğu yeri beğenmez ise sararıp kurur, şeklinde tespitler olan ağacımız, iki bin beş yüz yıldır kurumamış. Bunun bir nedeni, tepemizin hala el değmemiş olmasıdır.
Özetle, bir iktidar gücü kullanımı, Tülü Tepe’ye her nereden getirdi ise, bir ıhlamur ağacı getirmiş, dikmiş. Yaprağından çay, gölgesinden serinlik elde etmiş. Bu da, Tülü Tepe’de uzun bir süre bir iktidar gücü kullanıldığını önümüze koyar.
“Laranda, Cilicia’yı yanı Ermenistan’la Lykaaonia’yı ayırır. Buradan sonra, bazı Hıristiyan köylerini geçerek, dağları aştılar. Ve dağlarda (Sibila Prensi) kendilerine karşıcı geldi.” Mamafi, Sibila çok mühim bir kaledir. Ve Hıristiyanların Marchiyasını (kuzeyini) müdafa eder.
SİBİLA KENTİNE HOŞ GELDİNİZ!