Proje çocuk kavramı için modern çağın tehlikesi olarak da bahsetsek yanlış olmaz sanırım. Modern çağla birlikte başarı dayatmaları, artış göstermektedir. Bu durum bazı ebeveynlerin çocuk yetiştirirken mükemmeliyetçi davranmalarına sebep olmaktadır. Kendilerini mükemmel olarak gören ebeveynler çocuklarının da mükemmel olması gerektiğini düşünürler. Bu ebeveynler; kendi yaşayamadıklarını çocuğu üzerinden telafi etmeye, onun üzerinden var olmaya çalışır ve proje çocuk yetiştirmeye odaklanırlar. Çocuğun eğilimleri, becerileri, istekleri, hobileri, düşünceleri onlar için önemli değildir. Çocuğun kendi tercihlerini yapmasına izin vermezler. Çocukların hem okulda başarılı olması hem de sanat ve spor faaliyetleri açısından becerilerini mükemmel bir şekilde ortaya koymalarını beklerler. Hangi okula gidecekleri, kimlerle arkadaş olacakları, ders çalışma, uyuma, yeme, giyinme ve arkadaşlarıyla görüşme saatleri onlar adına süper anne-babaları tarafından belirlenir. Çocuklar kurstan kursa, etkinlikten etkinliğe koşturulurlar. Ebeveynler, çocukların her istediklerini alarak çocuklarını sağlanabilecek tüm imkanların sağlandığını düşündürmeye iterler. Bu durumda çocuklar üzerinde olumsuz sonuçlar doğurur. Kendilerini yalnızca ‘süper anne ve babaları’ tarafından onaylanmaya adarlar. Aynen anne-babaları gibi mutluluğun güzel imkanlara sahip olmakla mümkün olabileceğine inanır ve bunun için çaba gösterirler. Ebeveynleri tarafından sevilmelerinin yalnızca başarılarını devam ettirdikleri sürece mümkün olduğunu düşünürler (koşullu sevgi). Koşullu sevgiye maruz kalan çocuklar; hedeflerini belirleme konusunda kendi hedefleri ve ailelerinin hedefleri arasında kalırlar. Bu durumda farklı sonuçlar ortaya çıkar. Çocuk, potansiyeli dışındaki hedefe odaklanıp hırslanır ve kişiliğini örseler. Diğer bir sonuç ise boyunu aşacağını, ailesini tatmin edemeyeceğinin düşünüp hedefe olan ilgisini kaybeder. İki durumda da zarar gören çocuk olacaktır. Çocuklar, ebeveynlerinin ideal yaşam döngüsünün belirlemek zorunda değildir. Onlarla hayata yönelik tecrübeleri paylaşmak farklı bir durum, onların hayatlarına müdahale etmek farklı bir durumdur. Proje çocuk yetiştiren ebeveynler genellikle kendini gerçekleştirememiş bireylerdir. Çocuğu dayatmalar sonucu çocuğunda kendini gerçekleştirmesini engellerler. Bu dayatmalara maruz kalan çocukların üretkenliği, hayal kurma becerisi ve özgüvenleri olumsuz anlamda etkilenmektedir. Bu baskılar; aynı zamanda çocuğun psikolojik direnci kırabilir, sosyal ilişkilerinde sorun yaşamasına hatta yalnız kalmasına bile sebep olabilmektedir. Peki bu durumda ebeveynlere düşen görevler nedir?
Öncelikli olarak çocuğa kendini rahatça ifade edebilme ortamını yaratmak oldukça önemlidir. Önüne hazırı koymak yerine, hayatın olumlu ve olumsuz yanlarının da deneyimleyeceği fırsatlar yaratmak gereklidir. Aynı zaman da yoksunluğu deneyimlemesi, karşılaştığı zorluklarla baş edebilme becerisini geliştirmesi noktasında faydalı olacaktır. Çocuklara makul hedefler belirleme noktasında yardımcı olup, baskı kurmadan kendi yaşam tecrübelerini paylaşabilirler. Çocukların kişisel gelişimleri için çocuğun da fikri alınarak ,sosyal ve sportif faaliyetlere katılmaları noktasında desteklenebilir. Çocuklar üzerinden kendimizi gerçekleştirmek yerine onun da bir birey olduğunu hatırlayıp bir proje gibi davranmamak gerekir. Ayrıca çocuğunuzu belli koşullar altında seviyormuş hissini ortadan kaldırmak gerekir. Çocuğunuza hediye almak için çocuğunuzun takdir belgesi almasını beklemenize gerek yok. Bu örneği maddi ve manevi her konuda kendinize rehber edinebilirsiniz. Başarılı olsa da olmasa da herhangi bir değişkene bağlı olmaksızın çocuğunuzu ona hissettirmeli onu her hali ile sevildiğinin mesajını vermelisiniz (koşulsuz sevgi).
Konuyu daha iyi anlamak adına;
‘Kendini gerçekleştirme nedir?’ ve ‘Maslow teorisi’ üzerine okuma yapabilirsiniz 🙂