En son Eylül – Ekim aylarında Mut’ta tarihin izlerini sürmeye çalışmıştım. İçimi acıtan tarihi kalıntıları fotoğrafladım, gördüklerimi okuduklarımla ve bildiklerimle karşılaştırdım. Çıkardığım sonuçlardan birisi şu: Cumhuriyet İlkokulunun arkasındaki dış kalenin burç kalıntısının bulunduğu alanda geç olmadan Amfitiyatro kazı çalışmaları başlatılmalı, çevre düzenlemeleri ve gerekli başvuruları hiç vakit kaybetmeden yapılmalı…
Okuduğum bilgiler, Kale Mahallesi sınırları içinde bulunan burç kalıntısı Mut Kalesinin sadece bir iç kaleden ibaret olmadığı onun çevresinde yer alan bir dış kalesinin de bulunduğunu gösteriyor.
MÖ. 38’li yıllarda İmparator Agustus’un Dağlık Kilikya’da, “Roma Barışı”nı yerleştirmek için uyguladığı şehircilik politikasının eseri olan Mut’a, MÖ. 41 yılında şehir statüsü verilince Roma İmparatoru Claudius tarafından “Claudiopolis” adı verilmiş. Mut bugün, bir Roma Devri yerleşimi olan Claudiopolis’in üzerinde kurulu olarak önümüzde duruyor. Yani günümüze kadar süre gelen geleneksel dokuyu oluşturan yapılar Antikçağ yapı kalıntıları üzerine inşa edilmiş, o anlamda kazıların başlatılmasıyla edinilecek bilgi ve bulgular bize yeni yeni kapılar aralayacak ve ardından Mut bambaşka bir düzleme evrilecektir.
Çıkardığım diğer sonuç: Mut’un kültürel mirası mutlaka Mut merkezde bir müze açılarak korunup sergilenmelidir. Bunun başvuruları da yapılmalıdır. Akdeniz ve Anadolu uygarlıklarının izlerini taşıyan Mut stratejik konumu nedeniyle antik çağdan günümüze farklı medeniyetlere beşiklik etmiş kültür miraslarını günümüze taşımıştır. Mut’un çevresindekiler kültürel miras derlenip toparlanmalı, Silifke Müzesine götürülen Mut’a ait kültürel miras da ait olduğu coğrafyaya geri getirilmelidir.
Sonuç olarak, Amfitiyatro kazı çalışmalarının başlamasıyla birlikte antik kent (Claudiopolis) üzerine kurulu Mut, Mersin Valiliği, Mersin Büyükşehir Belediyesi, Mut Kaymakamlığı, Mut Belediyesi ve sivil toplum kuruluşları koordinesinde doğa, tarih, kültür ve inanç turizmine kazandırılmalıdır. Sorumlularca bir vizyon denklemiyle altyapı çalışmalarına şimdiden başlanmalıdır…

Not: Amfitiyatro, Roma uygarlığında gösteriler, gladyatör ve vahşi hayvan oyunları için kullanılan, daire ya da elips biçimli, yükselen tribünlerden oluşan bir kamu yapısıdır.