Deniz düzeyinden 1000 ile 1070 metre arası yükseltide eğimlenen tepe yamacı üzerine kurulu olan Akçalan Obası, Karaman İli’ne bağlı olup Karaman kent içi Aktekke Cami konumuna karayolu ile 71 km uzaklıkta yer alır.
Karaman kent içinden çıkıldığında ilk 31 km’si kolaylıkla ilerlenip gelinen bu yol, Narlıdere Obası alanında Avgan (Afgan) geçidi konumunda 1415 metre yükseltiye ulaşıp sonrasında ise Göksu Irmağı üzerinden geçilecek köprüye değin yalnızca 10 km içinde 1015 metre sürecek iniş ile 21 yol dönemeci yapıp 400 metreye düşer.
Burada Bucakkışla Obası eteğinden akan Göksu Irmağı üzerinde yeni köprüye komşu olan eski dönem yapısı Bucakça Köprüsü görülmeye değerdir.
Köprü geçilip yalnızca 200 metre sonra gelinen yol ayrımından sola sapılıp ilerlenecek çizgi üzerinde sırasıyla, 43. km’de solda Bostanözü Obası yol ayrımı, 46. km’de Çukur Obası yer alır. Çukur Obası’ndan sonra bayır yukarı belirgin bir çıkış yapılması gereken yol, 52. km’de 1195 metre yükseltiye çıkmış olup Çukur Obası’ndan sonra yaklaşık 50 dönemeç geçilerek 60. km’de Bayır Obası’na ulaşır.
Bayır Obası, deniz düzeyinden 1130 ile 1190 metre arası yükseltide eğimlenen bir tepenin güneye bakan yamacında kuruludur. Obanın yerleşim alanı eteği ise tümüyle uçurum olup kuş uçuşu yalnızca 1,2 km güneybatısında konumlu, oldukça küçük bir yerleşim olan 1100 metre yükseltide kurulu Ada Obası’na bakar. Ada Obası, Karaman ile Akçaalan Obası arasında uzanan yolun 63. km’sinde yer alır.
Bayır Obası’nın kuş uçuşu 2,2 km güneybatı ile batı çizgisi arası açığında ise 1000 ile 1070 metre arası yükseltide kurulu, yine küçük bir yerleşim olduğu görünen Kalaba Obası yer alır. Kalaba Obası, Ada Obası’ndan yalnızca 3 km sonra yol üzerinde yer alıp, Karaman ile Akçaalan Obası arasındaki tüm yolun 66. km’sinde konumludur.
Bayır Obası’nın bu kez kuzeybatı açığında, 2,4 km kuş uçuşu uzağında ise kendisiyle eş orta büyüklükte olan Akçaalan Obası yer alır. Bayır Obası ile Akçaalan Obası’nı birbirine bağlayan bu yol bir çanak çizip, yol boyu dört obanın birbirini izlemesi sağlanır.
Akçaalan Obası, kurulu olduğu tepenin güneydoğuya bakan yamacında, 1000 ile 1070 metre arası eğimde yerleşim alanı yayılmış bir obadır. Buraya değin ulaşan bu kırsal yol, kuzeybatı yönde daha ileri gidildiğinde yaklaşık 10 km sonra Konya ile Karaman toprakları kesişim çizgisi üzerine yakın olan, yine Karaman’a bağlı Yukarıkızılca Obası’na ulaşır.
Tepe yamaçlarına kurulu Bayır, Ada, Kalaba, Akçaalan obaları, birbirini uzaktan izlerlerken aralarında oluşan derin yarlık boşluğu, 870 metre yükseltiye iner.
Akçaalan Obası, kuzeydoğusunda kendisine en yakın geçtiği konum ile Göksu Irmağı’na kuş uçuşu 5,3 km uzaklıkta olup, yine kuzeydoğusunda Karaman kent içinde kale konumuna kuş uçuşuyla 39 km uzaklıktadır.
Akçaalan Obası eteğinde uçurum altında görünen yarlık içi kuru çay yatağı, yaklaşık 9 km kıvrılarak kendisini Göksu Irmağı yatağına ulaştırır. Irmak yatağına varılan bu kesitte bir sututağı (baraj) yapılmış olup bu kesişim konumu ise su yatağı aşağısındaki Bucakça Köprüsü’ne yatak içi ölçümle 8,8 km uzaklıktadır.
Bucakça Köprüsü’nden kabaca 1,5 km su aşağı yönünde gidilince bir başka sututağına varılır. Bu köprüden sonra ırmak yatağı içinde 10. km ile 20. km arası, Karaman ile İçel (Mersin) il topraklarını ayıran doğal bir çizgi olarak temel alınır. Bucakça Köprüsü’nden su aşağı yönde ırmak yatağı içinde 32. km’ye ulaşıldığında burada Mut’a bağlı olan Kravga Köprüsü’ne varılır. 47. km’de Hocantı kayalık yarlığında sıkışan ırmak suyu, yaklaşık 2 km uzunluktaki bu sarp dağ geçidinden çıkınca 51. km’de Hocantı Köprüsü’ne gelir. Bucakça Köprüsü’nden su aşağı yönde 63. km’ye gelinince bu kez yine bir taş köprü olan Kadıköy Köprüsü’ne varılır. 74. km’de ise Mut İlçesi içindeki Suçatı konumunda, Göksu Irmağı’nın Hadim Kolu ile Ermenek Kolu birleşip ırmağı Silifke’ye değin tek bir koldan akıtmış olurlar. Suçatı’nda iki ana ırmak kolunun birleşiminden sonra denize ulaşıncaya değin ırmağın geri kalan yatak uzunluğu, 109 km tutacaktır. Dolayısıyla ırmağın deniz ağzı ile Bucakça Köprüsü arasındaki ırmak yatağı 183 km, Akçaalan eteğinden gelen kuru çay yatağının kavuşma yeri ise 192 km olacaktır.
Karaman kent içine kuş uçuşu 39 km uzaklık ile karayolu ulaşımının 71 km olması arasındaki değişim, burada Taşeli Yöresi’nin dağlık kesitinde olduğumuzu gözler önüne sermiş olur.
Akçaalan Obası, kuş uçuşuyla kendisine en yakın deniz kıyısı konumlar olan güneybatı yönde Alanya Mahmutlar Kumsalı’na 86 km, güney yönde Bozyazı Tekeli Kumsalı’na 93 km, güneydoğu yönde Silifke Taşucu Koyu’na 112 km uzaklıktadır. Tüm bu uzaklık değerleri, Bayır Obası için 3 km daha düşük sonuçlar verir.
Oldukça yüksek konumda yer alan Akçaalan Obası’nda, yılın ilk iki ayında gündüz sıcaklık değeri eksi bir olarak ölçülürken bu ısı değeri geceleri ortalama altı ay boyunca yine eksi olarak ölçülüp yıl boyunca 15 gün kar yağışı ile 83 gün ayaz görülür. Yazları ise iki ay süresince ortalama gündüz sıcaklık değeri artı otuz olan bu obada, yine yaz geceleri sıcaklığı artı on beşi geçmeyip serin olur. Tüm yıl boyunca ortalama 70 gün yağış alan Akçaalan Obası’nın doğası, doygun yeşil alanlardan oluşur.
1985 yılı sayımlarında Akçaalan Obası’nda yaşayanların sayısı 430 kişiden, 35 yıl sonraya gelindiğinde 200 kişinin altına düşmüştür. Yine Bayır Obası’nda 1985 yılında yaşayanların sayısı 1030 kişiden günümüze yakın dönemde 450 kişiye düşmüştür. Kalaba Obası’nda yaşayanların sayısı 1985 yılında 400 kişiden günümüzde 190 kişiye inmiştir. Ada Obası’nda yaşayanların sayısı 1985 yılında 580 kişi üzerindeyken günümüzde 180 kişiye gerilemiştir. Bu dört obada 35 yıl önce yaklaşık 2500 kişi yaşarken, bu sayı artık 1000 kişiye düşmüştür. Bu sonuçlarla en büyük oranlı göç ise Bayır Obası ile Ada Obası’ndan verilmiştir.
Tapu bilgilerine göre Akçaalan Obası toprakları 47 bin dönüm olup yaklaşık 125 çatıdan (konut) oluşan yerleşim alanı oturumu ise 108 dönüme yayılır. Bayır Obası toprakları 55 bin dönüm yüzölçümlü olup yerleşim birimini oluşturan yan yana iki kesitten yaklaşık 175 çatıdan oluşan ana oba yayılım alanı 100 dönüm, yanı bitişiğinde 50 çatıdan oluşan ek yerleşim alanı oturum alanı 35 dönümdür. Bayır Obası yerleşimi böylece toplam 225 çatı ile 135 dönüm oturumda büyüklük gösterir. Ada Obasının toprakları ise 22 bin dönüm yüzölçümünde olup, yerleşim alanı 100 çatıdan oluşup 50 dönüm oturumda ölçülür. Kalaba Obası toprakları ise 28 bin dönüm alana yayılan yüzölçümünde olup yerleşim birimi yine yaklaşık 100 çatıdan oluşup oturum yayılımı 60 dönümdür.
Bu dört komşu obayı çevreleyen komşular, batı ile kuzeybatı çizgi boyunca Yukarı Kızılca Obası, kuzeyde Göksu Irmağı yatağı ile sonrası Çatak ile Dağkonak obaları, doğuda Çukur Bostanözü ile Yukarıakın obaları, güneyde İhsaniye obası olarak sıralanır.
Bu konu çalışmasında geçen tüm ölçümler ile araştırma bilgilerini ilk yazım olarak üretip tüm oba alanlarını görüntüleyen Aytaç Kurtuba yapmıştır. Daha önce de Çukur Obası çalışılmış olup yine sanal ortamda yayınlanmıştır. Aşağıda ise önceki yıllarda çalışılmış Göksu Irmağı konusu ile Taşeli Yöresi Dağ Yolları Geçitleri konuları için bağlantılar verilmiştir. Bu konuda geçen obalara 2022 yılında gidişimizi sağlayan, Silifke ile Taşucu’na yerleşik Cezeryeci Sinan işletmelerini kurup yöneten Sinan Uçar’a sağ olsun var olsun, bol kazançlar dileğimizi iletiyoruz.
Yine Akçaalan Obası’nda bizi evlerinde konuk edip karnımızı doyuran değerli amcamız Lutfi Uzun ile tüm yakınlarına sağ olsunlar var olsunlar dileklerimizi iletiyoruz.
