FLAŞ HABER:
Ana Sayfa Gündem 1 Kasım 2022 208 Görüntüleme

PERS YOLU’NDA İZ SÜRMEK / 2

Bir önceki bölümde, Pers Yolu’nu, kollarını, kullanıcılarını, Persler için önemini anlatmıştım.
Şimdi sıra, anılı yol üzerinde, tarihe düşmüş, bilinmesi, günümüz ve Pers Yolu için önemli olan, bu yolda yürüyenleri, koşanları, bisiklet / motor sürenleri, bu fiillere eşlik edenleri ve dahi, hala bu yolu ekonomik amaçlarla kullananları, geriye doğru, üç bin beş yüz yıllık, eğiten öğreten, değer yaratan, bir dünyaya götürecek, bu günü anlamlı kılacak, geleceğe ışık olacak, gerçekleşmiş, yolculukları anlatmakta.
*Pers Yolu üzerinde, öncelikle, günümüzden, üç bin altıyüz yıl gerilere uzanan, Hitit izlerine rastlanmaktadır.
*Üç bin iki yüz yıl gerilere giden, Kilikyalıların izlerine rastlanmaktadır. Kilikya o günlerden itibaren var olduğu sürece, Pers Yolu’nu kullanmıştır. Özellikle, Dağlık Kilikya’da, Pers Yolu üzerinden topladığı savaşçılarını, Sibila civarında, Tabur Yeri’nde toplayıp, sonrasında, Kral Yolu olarak adlanacak yollardan, Truva’ya ulaştırdığını söylemek mümkündür. Çünkü tıpkı bu gün olduğu gibi, tarihin bütün zamanlarında Kilikya, her anlamda yüksek üretim yapan bir bölgedir. Hitit, Truva savaşları, Pers savaşları dönemlerinde de, büyük askeri ve ekonomik hareketlilik içinde olup, sınırları zaman zaman kuzeyde Kızıl Irmak’a kadar uzanmıştır.
*Truva Prensi Andremake, Truvalılara yardım için giden, Truva’daki Kilikya Kralı’nın kızıdır. Bir şekilde Truva’ya ulaşmak için Pers Yolu’nu kullandığını söylemek olasıdır. Dahası, Sibila civarında ikamet eden birinin kızı olduğunu söylemek mümkündür.
*Doğumdan önce 500 yılları civarından itibaren, Anadolu’da, dahası Dünyada, Pers İmparatorluğu hâkimdir.
*Pers İmparatoru Darius, Dünya’yı ilk defa “ham yol” ile tanıştırır. Avrupa kıtasındaki yerel krallıklardan ele geçirdiği yüklü ganimetleri, Anadolu’dan, kuzey güney doğrultuda elde ettiği ganimetleri, Pers Başkenti Persiya’ya hızlı, güvenli bir şekilde ulaştırmak istemektedir.
*Bunun için Akdeniz’den yola çıkan bir yol, zamanın iz ve patikalarını izleyerek, Anadolu’yu, yaklaşık, bu günkü doğrultuda yararak Persiya’ya ulaştırır. Bu yol, dikine bağlanan bir yolda, Eskişehir, Konya, Karaman, Mut, Silifke, Kıbrıs üzerinden Kuzey Afrika’ya uzatır.
*Bu iki ana yol, literatürde “Kral Yolu” olarak bilinir.
*Bizim konumuz, bu iki yoldan, Eskişehir’den Kuzey Afrika’ya uzanan yoldur.
*Bu yola, kısaca PERS YOLU diyoruz.
*Persler bu iki ana kol üzerinde, Dünyanın ilk posta teşkilatını kurup mükemmel şekilde çalıştırmışlar. Öyle ki, döneminde hiç bir şeyin Pers Posta Teşkilatı’ndan daha hızlı hareket edemeyeceği dillendirilip, kabul edilmiştir.
*Persler, Anadolu’yu yerel krallıklar ile yönettiği için ve diğer ihtiyaçları gereği, Pers Yolu ve posta teşkilatını kurmak zorundaydılar.
*Bu gün ayak izlerimizi bıraktığımız bu topraklar üzerinde, binlerce Pers atı, sürücüsü, arabası, insanı, eşyası, … yol almıştır.
*Kilikya Krallığı, Pers / Helen savaşlarında, yönetimi altında oldukları Persler için, Anadolu’dan savaşçı toplamışlardır. 100 gemiden oluşan, Xerxes’in komutasındaki savaşçıların, Anadolu içlerinden toplananlarının tamamı, bizim Pers Yolumuzdan geçerek, Akdeniz limanlarından hareketle Pers Ordusuna katılmışlardır.
*Pers Prensi Kyros’un abisi, Pers Kralı Artaxerkes’e karşı yürüttüğü iktidarı alma amaçlı iç savaşta, para karşılığı savaşan bir kısım savaşçılar, Kyros’un ordusuna katılmak için Pers Yolu’nu kullanmışlardır. Doğumdan önce 401 yılında.
*Kilikya Krallığı, yönetimi altında oldukları Perslere, her gün için bir beyaz at olmak üzere, 360 at ve yıllık beş yüz talent gümüş para vermektedir. Bu verginin çok önemli bir bölümü, belki de tamamı, Pers Yolu’ndan geçmekteydi.
*Perslerden sonra bölgenin denetimi, İskender’in generallerinden Seleukos yönetimine girdi. Doğumdan önce 281. Ardı sırada Romalıların.
Bu tarihten sonra, özellikle Romalılarla, bölgenin kentleşmesi başladı, hızla gelişti. Seleukos ve Romalıların, Anadolu’nun derin içlerine uzanmış olmalarından dolayı, Pers Yolu’nun önemi, kullanılırlığı daha da artmıştır. Güneyden kuzeye, kuzeyden güneye, Karaman ve Silifke merkezli hareketler, tamamen Pers Yolu üzerinden gerçekleşmiştir.
*Hıristiyanlığın, Dünyanın ve zamanın üzerinde iz bırakan insanlardan Tarsuslu Paulus, Silifke / Karaman / Konya yolculuğunu Pers Yolu üzerinden yapmıştır.
*Doğumdan sonra 700 yıllarından itibaren Türk izlerine rastlamaya başlıyoruz Anadolu ve Pers Yolu’nda.
*Doğumdan sonra 1080 / 1200 yılları arası, Kilikya Ermeni Prensliği hâkimdir Pers Yolu’nda. Yanı sıra 1200’den itibaren, Türk kimliği, ağır basmaya başlayıp, kısa zamanda Karamanoğulları Pers Yolu hâkimi olacaktır.
*Kilikya Ermeni Prensliği dönemi içerisinde gerçekleşen en önemli iki olaydan birincisi; Üçüncü Haçlı Ordusu’nun, 1189 tarihinde, yaklaşık yüz bin kişilik bir ordu ile Pers Yolu’ndan geçmiş olmasıdır. Pers Yolu’nun Larende’ye kadar uzanan dağlık kesiminin güvenliğini sağlayan, Pers Yolu üzerinde Kavaközü Köyü yerleşiminde kurulu Sibila Müstahkem Kalesi Prensi, Haçlı Ordularını, o günkü adı ile Larende’den çıkar çıkmaz dağlarda karşılar. Karşılama yerinin, zamanın Fisandon, bu günkü Dere Köyü olduğu öngörülmektedir.
İkincisi; Selçuklu Sultanı İkinci Kılıç Arslan’ın, Haçlı ordusunun ardından Sibila Antik Kenti ve Punura adlı kenti, aynı gün içerisinde Ermenilerden teslim almasıdır.
*Dere Köyünde, o dönemden kalma muhteşem bir kilise yapısı, camiye çevrilmiş olarak Pers Yolu üzerindedir.
*1250’den itibaren, Karamanoğulları Pers Yolu’nun hâkimidir.
*Henüz Larende merkezli beylik kurulmadan önce, Karaman aşireti bu bölgelere dağılır. Karamanlı aşireti, yaygın olarak, başta Kerümiddin olmak üzere kömür ticareti yapmaktadırlar.
Karamanoğulları Pers Yolu’nu, yoğun kullanıcılarındandır. Bizzat Kerimüddin Karaman’ın ayak izleri bu yoldadır. Kavaközü’ndeki Kömürcü mevkilerinin adı, onların buralarda ormandan kömür üretmelerinden oluşmuştur.
Başlarda, Larende’nin kömür ihtiyacını karşılayan Kerimüddin, sonrasında kendi idaresinin kömür, kereste, odun ihtiyaçlarını Kavaközü civarında üretip, Pers Yolun’dan Larende’ye taşımıştır.
*Pers Yolu, bu bilinmesi gereken hareketler dışında, bin dokuz yüz atmış yılına kadar, Mut / Karaman arası bölgede aktif olarak kullanılmıştır. Yol ait olduğu yerleşim yeri tarafından bakılıp, çekilip, ulaşıma açık tutulmuştur. Bu tarihe kadar her türlü ulaşım, bu yoldan yapılmıştır. Babamın, bin dokuz yüz otuz ve bin dokuz yüz atmış arası geçen çocukluğunda, bu bölgede iş insanı olan, Dedem Kavaközülü Molla Ahmet İnce, Kavaközü’ndeki peynir mandırasında ürettiği kaşar peynirleri Pers Yolu’ndan eşekler, develer, katırlar ile taşıtarak, Karaman’da Devlet Demiryolları’na iletip, ülke geneline ulaştırmış. Aynı şekilde orman ürünlerini de.
*Bu gün Pers Yolu hala canlıdır. Özellikle tarımsal amaçlı olarak, etkin şekilde kullanılıyor.
*Tamam olarak, kadim yol açıktır.
*Zamanı gelmiş olacak ki, Dünya ölçeğindeki bu muhteşem yolu, bütün birikimleri ile yeniden Dünyaya kazandırmak için Pers Yolu’ndayız.

Tema Tasarım | Osgaka.com